Radyo ve televizyon konuşmalarında konuşmayı yönlendiren, konuşma süreci içindeki öğelerden en önemlisi olan dinleyiciden yoksun kalırız. Konuşmacı dinleyicinin tavrına, salonun genel havasına bakarak konuşmasını şekillendirme olanağını radyo ve televizyon konuşmalarında kullanamaz.

Radyo ve televizyon konuşmalarının başarılı bir şekilde yapılabilmesi konuşmacıların bazı noktaları göz önünde bulundurmalarına bağlıdır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

¨ Öteki konuşma türlerinde geçerli olan planın açıklığına, söyleyeceklerimizin açık ve anlaşılır bir dille verilmesine bu tür konuşmalarda da özen göstermeliyiz. Öte yandan dinleyicilerle yüz yüze olmadığımızı unutmamalıyız. Dinleyici, anlamadığı bir noktayı açıklığa kavuşturmak için soru sorma olanağından yoksundur. Bunun için düşüncelerimizi somut ve canlı örneklere bağlayarak açıklamalıyız. Sözcük ve cümlelerimiz kulağa değil, daha çok göze seslenecek bir nitelik taşımalıdır.

¨ Elimizdeki metne gömülmekten kaçınmalı, okuyormuş gibi değil de kağıtla konuşuyormuş gibi bir tutum izlemeliyiz. Bunun için metnin yapısını içimize sindirecek, nirengi noktalarına bakar bakmaz anımsamamızı sağlayacak denemeler (konuşma ve okuma) yapmalıyız.

¨ Mikrofon ve kamera karşısında cansız varlıklar gibi durmaktan kaçınmalıyız. Dinleyicilerimizle yüz yüzeymiş gibi, doğal hareketler içinde olmalıyız.

¨ Hazırlayacağımız konuşma metnini, okunmak için değil konuşulmak için hazırladığımızı unutmamalıyız. Eğer televizyonda konuşacaksak ilgililerle görüşüp konuşma metnimizin görsel öğelerle (resim, fotoğraf,grafik ve çizim gibi…) donatılıp donatılmayacağını önceden bilmeliyiz.

¨ Mikrofon ve kamera önündeki yerimizin rahat olup olmadığına bakmalıyız. Yerimiz rahat değilse, ilgililere bunu bildirmeliyiz. Böylece konuşma sırasında gereksiz sallanmalardan, kıpırdanmalardan, başımızı sağa sola çevirmelerden kaçınmış oluruz.

¨ Radyo ve televizyonda konuşmamızın sunuluşuna yardımcı olan teknik görevlilerin uyarılarına uymalıyız.

¨ Televizyonda yapacağımız konuşmalar için gerekli görülen giyinme ve makyaj kurallarına uymalıyız.

¨ Kamera veya mikrofondaki kırmızı ışık veren lambadan, izleyicilerimizin gözlerine bakar gibi düşünerek gözlerimizi ayırmamalıyız.